De reis was weer een strijd.

Alle lieve mensen,

De afgelopen maand Indonesie afgerond en ziek geworden, een dramatisch ziekbed in Makassar waar ik slechts met moeite van kon herstellen.

6/9. Met de bus van Ende naar Bajawa. Een omgeving met traditionele dorpjes en vulkanen. Op Flores zijn het praktische mensen want meestal gaan de dieren mee de bus in maar op Flores hangt men de kippen (levend uiteraard) aan rekken langs de bus en de geiten en varkens gaan op het dak. Niet zo diervriendelijk misschien maar wel erg praktisch.

De eerste dag maar even ingespannen, weer een vulkaan beklommen. Met slechts 2245 meter is Gunung Inerie een eitje maar steil en warm. Vulkanen zijn echt niet makkelijk te beklimmen want vulkaanstenen liggen vaak los en houvast is altijd onzeker. Ik was al een paar keer naar beneden gegleden en nadat ik opnieuw naar beneden gleed waarbij mijn broek helemaal kapot scheurde moest ik erkennen dat de berg had gewonnen en ben de afdaling begonnen. Ook de afdaling was hele stukken glijden en omdat ik terugkeerde slechts 200 meter van de top was dit een zware nederlaag.

Volgende dag wat traditionele dorpjes bezocht en deze dag viel de neus wel in de boter. Ik hoorde van grote afstand muziek vanuit een dorpje komen, moest nog twee uur lopen en was toen te gast bij de inwijding van een nieuw huis. Ik kreeg te eten en de hele middag werd rondjes gedanst totdat ik er moe van werd en verder ben gegaan.

Eerder in Ende had ik het vaarschema van de boot naar Sulawesi bekeken en geconstateerd dat de boot 11 september 's ochtends zou vertrekken naar Makassar. Dus 10 september was ik weer terug in Ende en vraag opgewekt bij het kaartjeskantoor naar een kaartje. De loketmijnheer vertelde echter dat de boot vertrekt vanuit Larantuka. Hangen die idioten dus het schema voor Larantuka in Ende op en dat is niet meer bereikbaar dezelfde dag.

Al scheldend loop ik op straat maar een Engelssprekende mijnheer wilde mij helpen, in Indonesie betekent dit ik wil geld aan je verdienen maar deze man wilde mij belangeloos helpen, hij is het wonder van Indonesie. Hij bracht mij met de brommer naar de bus voor Maumere, je moet via Maumere naar Larantuka. Hij legde het probleem uit aan alle opgewonden busjochies en mij werd verzekerd dat we om 7 uur 's avonds in Maumere zouden aankomen en om 7.30 zou de laatste bus naar Larantuka vertrekken. Ik ben ingestapt met honderd procent zekerheid dat er geen bus meer zou rijden naar Larantuka en dat men mij uiteraard enkel de rit wil verkopen. Ik snap niet dat Indonesiers hier zelf niet een beetje moedeloos van worden.

In Maumere is dus geen bus meer en ze proberen mij natuurlijk af te schepen. Ik loop weg zonder te betalen en dan worden ze een beetje opstandig maar Indonesiers zijn twee hoofden kleiner dus de opstandigheid is enkel symbolisch. Ik probeer ze hiermee een beetje te heropvoeden.

Ik heb een ojek (scooter) gezocht. De man wilde mij wel naar Larantuka brengen voor 200.000 roepiah (14 euro). Dat is vier uur rijden en om twaalf uur waren wij in Larantuka. De arme man moest weer vier uur terugrijden door de nacht dus ik heb hem als fooi de busprijs gegeven. Zo zie je, het gaat mij niet om het geld, het is heropvoeden.

De volgende ochtend had de boot vanzelfsprekend weer zoveel vertraging dat ik makkelijk 's ochtends de bus had kunnen nemen vanuit Maumere. De boot van Larantuka naar Makassar werd afzien, een oude hele smerige overvolle boot. Normaal ga ik buiten op het dek slapen en lig daar meestal bijna alleen omdat Indonesiers het heel snel koud hebben maar dit keer was het dek ook helemaal vol. Je moest over de mensen, soms omaatjes en kinderen, heenstappen, het was eigenlijk een beetje mensonterend. Vierentwintig uur varen naar Makassar en ik werd ook nog ziek. In Makassar was ik reeds drie maanden geleden en ben dan ook naar hetzelfde hotel gehold waar ik destijds overnachtte, de hoerenkast. Ik ging maar even mijn temperatuur meten, 39,5 en dat is dus hoog. Makassar is groot met 1,6 mln inwoners dus er zouden redelijke medische faciliteiten moeten zijn. Na twee dagen was de koorts wat gezakt en ik ging maar eens een ziekenhuis opzoeken. Zoiets triests heb ik nog nooit gezien. Ik had in mijn hotel 38,6 koorts gemeten. De zuster kwam met een kwikthermometer en ik dacht dat ik me moest omdraaien, dan was ik meteen weggehold, maar het ging onder mijn oksel, zij kwam op 36 uit. De doktor kwam en hij voelde wat aan mijn wangen en buik, ging nog een keer mijn temperatuur meten, kwam ook op 36 uit, ik wilde allang weg en hij kwam tot de conclusie dat ik een beetje moe was. Als deze man een arts is dan ben ik ook een arts maar dan wel een betere want ik kan tenminste koorts meten. Hij gaf een recept mee voor antibiotica wat ik natuurlijk meteen heb weggegooid.
Het enige lichtpuntje was de verpleegster die mijn bloeddruk kwam meten waardoor mijn bloeddruk iets hoger uitviel maar ik moet helaas weer concluderen, Indonesie wordt nooit wat.

Volgende dag een beter ziekenhuis gevonden. Deze man onderzocht iets beter. Hij kwam ook weer met antibiotica aanzetten terwijl hij toch echt geen idee had wat ik mankeerde. Op mijn aandringen werd er een malariatestje gedaan, resultaat negatief.

Gelukkig is daar altijd nog mijn reisdoktor Bruno Capone, ik ben op zijn advies antibiotica begonnen en na twee dagen was de koorts weg. Zonder Bruno had ik allang op het vliegtuig naar Jakarta gezeten voor een goede kliniek.
Na acht dagen in bed gelegen te hebben heb ik gekozen voor het leven en ben naar het binnenland van Sulawesi gegaan, Sulawesi heet ook Celebes. Ik had een infectie in de buik wat ik niet zo goed begrijp want mijn buik moet toch inmiddels het nodige gewend zijn.

In een half jaar reizen in Indonesie ben ik geen een keer op anti-Nederlandse sentimenten gestuit maar indien je die wilt tegenkomen moet je in Zuid-Sulawesi zijn. Nederland heeft eind 1946 nog voor de politionele acties begonnen in een paar weken tijd 4.000 (volgens Nederlands onderzoek) tot 40.000 (volgens Indonesisch onderzoek) Indonesiers in Zuid-Sulawesi over de kling gejaagd, indien in een dorp nationalisten werden vermoed werden alle mannen uit het dorp geexecuteerd. Het waren andere tijden zullen we maar denken. Om de herinnering levend te houden hebben veel steden hier een 40.000-jalan, wat de 40.000-straat betekent.

In Centraal-Sulawesi is nog steeds burgeroorlog gaande tussen moslims en christenen. Tien jaar geleden was het op bijna elk Indonesisch eiland burgeroorlog maar dat is nu beperkt tot West-Papua en Centraal-Sulawesi.

In het noorden van Sulawesi woont een bevolkingsgroep de Minahasans die zeer loyaal aan Nederland waren en daarom werd dit de twaalfde provincie van Nederland genoemd. Ze vochten als huurlingen voor het Nederlandse leger en worden daarom anjing belanda genoemd, wat Nederlandse honden betekent. Ik geef maar de nodige informatie omdat er de afgelopen maand niet zoveel gebeurd is maar vooral ook daarmee jullie tenminste nog iets leren.

Op de binnenzee van Sulawesi woont een bevolkingsgroep de Bajo, dit zijn zeenomaden. Ze wonen op boten en leven van de zee. Nieuwgehuwden krijgen een boot en moeten vertrekken om ergens op zee te leven, vaders gaan met kinderen van drie dagen hun eerste duik nemen. Indien je bijzondere culturen wilt tegenkomen moet je in Indonesie zijn.

Ik ben naar Tana Toraja gegaan, dit is weer een regio in Indonesie met een unieke manier van het vereren van voorouders. Veel regio's in Indonesie is een mix van christendom of islam met oude tradities. In Tana Toraja zijn de mensen meestal protestants en men gelooft indien je overledenen geen goede ceremonie geeft dit ongeluk voor de nabestaanden brengt. Het belangrijkste statussymbool zijn waterbuffels en na het overlijden wordt net zolang gespaard tot er voldoende geld is voor een ceremonie waarbij waterbuffels worden geofferd. Ik ben naar een begrafenisceremonie gegaan waar een vrouw die reeds tien jaar geleden was overleden samen met haar zoon die vijf jaar geleden was overleden nu pas hun ceremonie kregen. Er waren meer dan honderd gasten die ook allemaal te eten moesten krijgen, ik kreeg ook een maaltijd. Er werden tien waterbuffels het dorpsplein opgevoerd en na enig overleg mocht er een blijven leven en de slacht van de overige negen kon beginnen. Een poot werd vastgebonden aan een paaltje en met een goede slag werd de keel doorgesneden. De hilariteit werd pas echt groot indien de buffel nog enige tijd bleef lopen en spartelen met het bloed uit de keel spuitend maar na een half uurtje was het klusje geklaard en kon de verdeling van het vlees beginnen. Het gras was doordrenkt met bloed en het was geen fijn gezicht. Er werden ook nog iets van twintig varkens geofferd maar dat ging met minder spektakel gepaard.

Tana Toraja staat vol met gebouwen met schuin oplopende daken dat mogelijk horens van waterbuffels moet voorstellen. Soms wordt het ook nog bewoond en het aantal horens dat aan de huizen hangt geeft de sociale positie van de familie weer. Eigenaren van de waterbuffels staan vaak in een poeltje hun dieren te vertroetelen middels een grondige wasbeurt. Graven worden vaak in rotsen gebouwd met poppen die de overledenen moeten voorstellen. Ik heb vijf dagen gelopen en gefietst wat mij weer enige conditie gaf na mijn dramatische ziekbed. Ik heb ook nog een dag uit luiheid een brommer gehuurd maar ik werd daar meteen voor gestraft want het regende tropische regenbuien de rest van de dag. Sulawesi bevestigt wel weer mijn mening dat Indonesie het mooiste land is dat ik tot dusver gezien heb.

Hierna weer via Makassar naar Surabaya, de boot vertrok slechts met twintig uur vertraging en na 35 uur varen in Surabaya aangekomen, de boot was van een acceptabel niveau en omdat de ramadan was afgelopen waren de Indonesiers de helft van de tijd in de moskee, elke veerboot heeft een moskeetje, en de andere helft mij aan het volproppen met eten. Na mijn bezoek aan het grootste moslimland ter wereld ben ik ook helemaal niet meer bang voor moslims. Vroeger dacht ik dat ze de macht wilden overnemen maar het blijken hele normale en aardige mensen te zijn. De enige mensen waar ik nu nog bang voor ben zijn kapitalisten en oostenrijkers. 's Middags aangekomen in Surabaya, al voor de derde keer in deze stad en deze keer geen man met een mes voor mijn neus. Nog dezelfde middag voor de prijs van drie euro vijftien uur boemelen met de trein naar Jakarta. Dit was weer een ramp maar dat kon ik verwachten voor de prijs, een overvolle en hele smerige trein. Waar Chinezen heel goed kunnen rochelen kunnen Indonesiers heel goed neusspugen en als er dan een paar spetters op je broek komen is dat nu eenmaal een nationale folklore die je als gast moet accepteren. Een mens zal niet vliegen, een mens moet lijden. Geleden wordt er ook in Jakarta, in deze troosteloze stinkstad leven 10 miljoen mensen, 6,5 miljoen daarvan moet rondkomen van ongeveer een dollar per dag en mogen dus onder een stukje plastic leven. Bij binnenkomst met de trein een uur lang door sloppenwijken gereden, deze schaal van armoede heb ik nog nergens anders gezien.

Maar omdat de visumdagen begonnen op te raken en vooral omdat ik geen zin had in zestig uur met de bus door Sumatra in Jakarta een vliegticket gekocht waarmee ik dezelfde dag naar Medan kon vliegen. Medan ligt in het noorden van Sumatra en vliegend ben ik de evenaar gepasseerd, ik merkte weer duidelijk dat de zwaartekracht de andere kant op viel. Overigens staan werkelijk alle Indonesische luchtvaartmaatschappijen op de zwarte lijst van de EU dus dat hebben we ook weer overleefd.
Op de boot kon ik weliswaar in een stoel slapen maar ik had drie dagen geen bed gezien en daarom wilde ik in Medan een goede slaapplaats zoeken. Dit lukte niet want het werd weer een kippenhok. Een kippenhok is een heel goedkoop Aziatisch hotel waar een wand van anderhalve meter hoog de kamers verdeelt en daarboven heeft men gaas gespannen zodat je niet van elkaar kunt stelen. Gevolg is dat je elke ruft of boer van je buurman kunt horen maar omdat ik zo moe was sliep ik prima.
Even ten noorden van Medan is het Leuser Park, dit is een van de mooiste jungles ter wereld. De biodiversiteit is uniek in de wereld, hier leeft de Sumatraanse tijger, neushoorns, olifanten, krokodillen, vogelsoorten, orang-oetans en nog heel veel andere apensoorten. Orang-oetan betekent mens van het bos, het zijn indrukwekkende beesten en het grootste dier dat in bomen leeft. Ze lijken uitdrukking op hun gezicht te hebben. Toch staan ze genetisch van de apensoorten het verst van mensen af.
En heel knap van de Indonesiers, in het Leuser Park is slechts 30 procent van de jungle gekapt terwijl het Indonesisch gemiddelde op 70 procent ligt. Het dorp vanwaar ik vertrok worden orang-oetans om verschillende redenen bijgevoerd, ze leven weliswaar in de jungle maar zijn semi-wild, resultaat is dat ze niet schuw zijn voor mensen en heel dichtbij komen.
Ik heb vier dagen door de jungle gelopen, met gids dit keer want hier verdwaal je, er zijn hier geen bergen. Het was wel zwaar, we liepen tien uur per dag terwijl het ontzettend vochtig was dus veel zweten, veel door de modder en helemaal lekgestoken door de insecten en regelmatig een bloedzuiger moeten wegtrekken. Twee keer door een bij op mijn achterhoofd gestoken waardoor ik twee dagen met een volledig stijve nek heb gelopen. De beloning was (wilde) orang-oetans, makaken (zeldzaam), thomas leaf aap, gibons en de zeer zeldzame hornbill vogel en de mooiste jungle die ik ooit gezien heb, dit is echt ontzettend jungle met heel veel leven. 's Nachts samen met mijn gids in een tentje overnacht in de oorverdovende jungle, eten buiten zetten kan niet want dan komen de apen en binnen komen de mieren het halen. Mieren van twee centimeter door de hele tent en alles nat en het toch leuk vinden. Dagen geen hemel zien omdat de jungle zo dicht is. De gids was werkelijk goed, sprak goed Engels en wist mij veel te vertellen over de jungle.

Het Leuser Park ligt in Atjeh, in Atjeh is sinds drie jaar een breekbare vrede. De tsunami van december 2004 heeft in Sumatra 170.000 levens geeist waarvan het merendeel in Atjeh. Toen de tsumami plaatsvond viel Atjeh nog onder krijgswetten en kon het leger slachten. Na de tsunami pakte het gajes in Jakarta de rekenmachine en kwam tot de conclusie dat buitenlandse hulp meer opbrengt en liet hulpverleners toe, gevolg is een vredesakkoord in 2005 en de sharia is ingevoerd in Atjeh.

Hierna razendsnel terug naar Medan en op mijn laatste visumdag met de boot naar het eiland Penang in Maleisie. Vanaf Penang een kwartiertje met de boot naar het vasteland van Maleisie en omdat ik geen Maleisisch geld meer had honderd kilometer gelift naar de Thaise grens vanwaar met de bus naar Hadyai. Ik zal even het verschil tussen arme en rijke mensen uitleggen. Ik zit twee uur in de bus van de grens naar Hadyai tussen een groepje Maleisiers, Maleisiers zijn rijke mensen. Een man heeft eten gekocht en deelt dit uit aan zijn vrienden. Omdat ik niet tot het groepje behoor word ik genegeerd. Zoiets zou je in Indonesie nooit, maar dan ook nooit meemaken. Daarna twintig uur met de trein naar Bangkok waar ik eindelijk weer even tijd heb om mij over jullie te ontfermen wetende dat jullie in een crisis verkeren. Er gaan jaarlijks twaalf miljoen mensen op vakantie naar Thailand wat al een morele crisis is maar dat heeft nu ook een kredietcrisis veroorzaakt. Het is allemaal zo logisch. Gelukkig ben ik in Azie waar voldoende te eten is maar ik hoop dat jullie de winter doorkomen. Als tijdsverdrijf kan ik elke dag even rellen in Bangkok.

Alle lieve mensen, ik heb Indonesie verlaten na zes maanden. Het mooiste land tot dusver maar niet voor lang meer. Zeventig procent van de jungle is reeds verdwenen, de jungle op het eiland Kalimantan is bijna helemaal verdwenen. Indonesie kent de langste lijst van bedreigde diersoorten ter wereld en alle afval inclusief de riolen gaat direct de zee in. De koraalriffen, waarschijnlijk de mooiste ter wereld verdwijnen in hoog tempo. Over dertig jaar is Indonesie kaal. Indonesie heeft 240 miljoen inwoners waarvan 100 miljoen onder de armoedegrens leeft, en de armoedegrens is hier heel laag. Er verbetert niets want de politici zijn enkel met hun eigen handel bezig. Het is geen land om vrolijk van te worden. Het afgelopen jaar verschillende landen gezien waar het een puinhoop is waarvan ik denk dat het nog wel wat kan worden. Ik hoop natuurlijk dat ik het mis heb maar Indonesie wordt helemaal nooit wat.
Maar desondanks is Indonesie een prachtig land met prachtige mensen en een diversiteit die je misschien nergens anders aantreft. Sumatra is iets totaal anders dan de Molukken en Nusa Tenggara is weer heel anders dan Java. En West-Papua is een wereld op zich, en wel de beste. Ik mis Indonesie nu al. Na het eten van het ongelooflijke aantal van een miljoen nasi goreng bedank ik Indonesie en hoop dat het wel wat gaat worden.

In Bangkok een nieuwe paspoort gehaald, huidige is vol en paspoort meteen naar ambassade van India gebracht voor een visum, nog twee weken naar Cambodja en dan via Bangkok naar Calcutta. Ik wilde nog voor de winter via Tibet naar India maar wegens de onzinnige Olympische Spelen is Tibet nagenoeg dicht en tevens is een visum voor China onmogelijk te verkrijgen. Ik moet dus wegens de propagandaspelen mijn reisschema aanpassen.


groet